Hệ thống lưới trong thiết kế UX/UI giúp đảm bảo bố cục vững chắc, đồng thời tạo ra trải nghiệm người dùng nhất quán và hiệu quả. Không chỉ là công cụ để sắp xếp nội dung, lưới còn giúp cân bằng và tối ưu hóa thiết kế, từ đó cải thiện cả thẩm mỹ lẫn tính năng của sản phẩm. Bài viết dưới đây, hãy cùng MangoAds tìm hiểu sâu hơn về hệ thống lưới và tại sao nó lại là nền tảng cho một bố cục vững chắc trong thiết kế UX/UI.

1. Tổng quan về Grid System (Hệ thống lưới)

Hệ thống lưới, hay còn gọi là Grid System hoặc Grid, là một công cụ thiết kế quan trọng trong thời đại hiện đại, mặc dù nó không phải là một khái niệm mới. Hãy cùng tìm hiểu về nguồn gốc và lịch sử phát triển của công cụ mạnh mẽ này, từ những ứng dụng đầu tiên cho đến vai trò không thể thiếu trong thiết kế UX/UI ngày nay.

Hình 1: Tổng quan về hệ thống lưới (Nguồn: Internet)

1.1. Nguồn gốc và lịch sử hình thành hệ thống lưới

Hệ thống lưới không phải là một phát minh mới đây, mà đã tồn tại từ hàng thế kỷ trước trong lĩnh vực nghệ thuật và in ấn. Một trong những người tiên phong áp dụng lưới vào thiết kế là Villard De Honnecourt, một nghệ sĩ người Pháp sống ở thế kỷ 13. Ông đã kết hợp hệ thống lưới với tỷ lệ vàng - một tỷ lệ được xem là hoàn hảo trong nghệ thuật - để tạo ra các bố cục trang in đẹp mắt và cân đối. Sự kết hợp này đã giúp các nhà thiết kế đạt được sự hài hòa và cân đối trong tác phẩm, thu hút người xem một cách tự nhiên.

1.2. Ứng dụng đầu tiên trong thiết kế

Hệ thống lưới lần đầu tiên được ứng dụng trong lĩnh vực in ấn, nơi mà tính chính xác và nhất quán là yếu tố then chốt. Trong quá trình in ấn, lưới giúp sắp xếp văn bản và hình ảnh trên trang một cách có tổ chức, đảm bảo mọi yếu tố đều được căn chỉnh chính xác. Nhờ đó, các nhà thiết kế có thể tạo ra những trang in dễ đọc, hấp dẫn và thẩm mỹ.

Với sự phát triển của công nghệ và thiết kế số, hệ thống lưới đã được mở rộng sang thiết kế web và ứng dụng. Trong môi trường số, lưới giúp các nhà thiết kế tổ chức nội dung một cách hợp lý và dễ dàng điều chỉnh bố cục trên nhiều thiết bị khác nhau. Việc sử dụng hệ thống lưới không chỉ đảm bảo thiết kế nhất quán trên mọi nền tảng mà còn cải thiện trải nghiệm người dùng, giúp họ dễ dàng tương tác với nội dung trên trang.

2. Lợi ích của hệ thống lưới

Không chỉ là công cụ sắp xếp, hệ thống lưới còn mang lại nhiều lợi ích vượt trội cho thiết kế. Từ việc tạo sự cân bằng và tỷ lệ hài hòa đến việc nâng cao trải nghiệm người dùng, hãy cùng tìm hiểu tại sao hệ thống lưới lại là 'chìa khóa vàng' trong thiết kế UX/UI.

Hình 2: Lợi ích của hệ thống lưới trong thiết kế (Nguồn: MangoAds)

2.1. Hệ thống lưới hỗ trợ sự cân bằng và tỷ lệ

Hệ thống lưới tạo ra sự cân bằng và tỷ lệ trong thiết kế bằng cách chia không gian thành các phần tử có kích thước và khoảng cách cụ thể. Các cột dọc và hàng ngang tạo thành một mạng lưới, giúp định vị các yếu tố thiết kế một cách chính xác và duy trì sự đồng nhất về khoảng cách giữa chúng, tạo nên sự hài hòa cho bố cục.

Nhờ hệ thống lưới, nhà thiết kế có thể dễ dàng cân bằng tỷ lệ giữa các yếu tố trên trang, đảm bảo mỗi yếu tố đều có không gian phù hợp và tránh tình trạng quá tải thông tin. Đồng thời, lưới hỗ trợ sắp xếp các yếu tố và định hình tỷ lệ, tạo ra sự cân đối và hài hòa, giúp trang trông đẹp mắt và dễ tiếp nhận thông tin hơn.

>>> Xem thêm: Nguyên tắc cân bằng đối xứng và bất đối xứng trong thiết kế web

2.2. Hệ thống lưới và trải nghiệm người dùng

Hệ thống lưới không chỉ là công cụ để sắp xếp các thành phần mà còn là nền tảng để tạo ra một trải nghiệm người dùng tốt. Trong thiết kế UX/UI, trải nghiệm người dùng là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của một sản phẩm. Một bố cục hợp lý, dễ nhìn và dễ sử dụng sẽ giúp người dùng tương tác với sản phẩm một cách tự nhiên và thoải mái hơn.

Hình 3: Ví dụ minh họa ứng dụng hệ thống lưới vào thiết kế (Nguồn: Internet)

Hệ thống lưới giúp đảm bảo các yếu tố quan trọng như nút bấm, văn bản và hình ảnh đều nằm ở những vị trí dễ nhìn thấy và tiếp cận. Chẳng hạn, các nút bấm quan trọng thường được đặt ở những vị trí mà người dùng dễ dàng chạm tới, như góc dưới cùng bên phải của màn hình điện thoại. Các yếu tố khác như văn bản và hình ảnh cũng được sắp xếp một cách có tổ chức, giúp người dùng dễ dàng tìm kiếm và tiếp cận thông tin mà họ cần.

Một trong những lợi ích lớn nhất của hệ thống lưới là khả năng tạo ra trải nghiệm người dùng nhất quán. Trên các trang web hoặc ứng dụng phức tạp, người dùng có thể cảm thấy khó chịu nếu bố cục thay đổi liên tục giữa các trang hoặc phần khác nhau. Lưới giúp duy trì sự nhất quán này, đảm bảo rằng các yếu tố như thanh điều hướng, tiêu đề, và nội dung chính đều xuất hiện ở cùng một vị trí trên mọi trang. Điều này giúp người dùng dễ dàng di chuyển giữa các phần của trang web hoặc ứng dụng, từ đó nâng cao trải nghiệm tổng thể.

>>> Xem thêm: 5 Bước cơ bản trong quy trình thiết kế trải nghiệm người dùng

3. Hệ thống lưới trong thiết kế tương tác

Trong thời đại công nghệ số, thiết kế không chỉ còn giới hạn trên một màn hình duy nhất. Hệ thống lưới chính là cầu nối giúp thiết kế thích ứng trên mọi thiết bị, từ máy tính để bàn đến điện thoại di động. Hãy cùng khám phá cách hệ thống lưới hỗ trợ thiết kế tương tác và các công cụ phổ biến để tạo ra những bố cục linh hoạt.

3.1. Ứng dụng hệ thống lưới trên các thiết bị khác nhau

Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, thiết kế không chỉ giới hạn ở một loại thiết bị cụ thể mà còn phải tương thích với nhiều loại màn hình khác nhau, từ máy tính để bàn đến điện thoại di động. Hệ thống lưới đóng vai trò quan trọng trong việc này, giúp các nhà thiết kế dễ dàng điều chỉnh bố cục để phù hợp với mọi kích thước màn hình.

Trong thiết kế web hiện đại, hệ thống lưới chia trang thành các cột và hàng, tạo ra các khu vực dễ để điều chỉnh cho các màn hình khác nhau. Ví dụ, một thiết kế có thể sử dụng hệ thống lưới với 12 cột cho phiên bản Desktop, sau đó thu gọn lại còn 4 cột cho phiên bản di động. Sự linh hoạt này đảm bảo nội dung luôn được hiển thị một cách hợp lý, bất kể người dùng đang sử dụng thiết bị nào.

Hình 4: Ứng dụng hệ thống lưới với 12 cột cho phiên bản desktop và 4 cho thiết bị di động (Nguồn: Internet)

Các nguyên tắc thiết kế đáp ứng, hay còn gọi là Responsive Design, thường dựa trên hệ thống lưới. Bố cục của trang web sẽ tự động điều chỉnh theo kích thước màn hình của thiết bị mà người dùng đang sử dụng. Ví dụ, trên một màn hình lớn như máy tính để bàn, hệ thống lưới có thể cho phép bố trí nhiều cột, giúp hiển thị nhiều nội dung hơn trên một trang. Tuy nhiên, khi chuyển sang thiết bị di động, các cột này có thể được sắp xếp lại theo chiều dọc, tạo ra một trải nghiệm người dùng liền mạch mà không cần phải cuộn ngang.

Một ví dụ phổ biến về ứng dụng của lưới trong thiết kế web là hệ thống lưới 960.gs. Đây là một hệ thống lưới dựa trên độ phân giải 960 pixel, một chuẩn mực phổ biến trong thiết kế web. Hệ thống này hỗ trợ các nhà thiết kế tạo ra các bố cục web dễ dàng hơn, đồng thời đảm bảo rằng các thiết kế sẽ được hiển thị đúng trên nhiều màn hình máy tính khác nhau. Các công cụ khác như Golden Grid System hay Responsive Grid System cũng cung cấp các tùy chọn linh hoạt hơn cho việc thiết kế trên các thiết bị di động.

>>> Xem thêm: 7 yếu tố tối ưu UX/UI của ứng dụng di động

3.2. Các công cụ phổ biến để tạo lưới

Ngày nay, có rất nhiều công cụ hỗ trợ việc tạo ra các hệ thống lưới cho thiết kế UX/UI. Các công cụ này không chỉ đơn giản hóa quá trình tạo lưới mà còn cung cấp các tính năng tùy chỉnh để đáp ứng nhu cầu thiết kế cụ thể của từng dự án.

Một trong những công cụ phổ biến nhất là 960.gs, được thiết kế đặc biệt cho các trang web với độ rộng 960 pixel. Hệ thống này sử dụng lưới với 12 hoặc 16 cột, giúp nhà thiết kế dễ dàng tạo ra các bố cục linh hoạt. Công cụ này đặc biệt hữu ích cho các dự án web cần đảm bảo nội dung hiển thị chính xác trên nhiều loại màn hình máy tính.

Ngoài ra, Golden Grid System là một công cụ khác giúp xây dựng hệ thống lưới cho các trang web. Điểm nổi bật của công cụ này là khả năng tối ưu hóa lưới để hiển thị tương thích với thiết bị di động. Golden Grid System sử dụng một hệ thống lưới linh hoạt, có thể điều chỉnh theo các kích thước màn hình khác nhau, giúp các nhà thiết kế tạo ra các bố cục đáp ứng cho cả web và ứng dụng di động.

Hình 5: Ứng dụng Golden Grid System vào thiết kế tạo ra bố cục cho web và ứng dụng di động (Nguồn: Internet)

Một số công cụ khác cũng hỗ trợ xây dựng lưới trong thiết kế UX/UI, bao gồm Csswizardry Grids và Responsive Grid System. Csswizardry Grids là một công cụ dựa trên CSS, cho phép nhà thiết kế tùy chỉnh lưới theo ý muốn của mình. Trong khi đó, Responsive Grid System tập trung vào việc tạo ra các lưới đáp ứng, giúp thiết kế tự động điều chỉnh theo kích thước màn hình của người dùng.

Việc sử dụng các công cụ này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn đảm bảo hệ thống lưới được áp dụng một cách nhất quán trong toàn bộ dự án thiết kế. Nhờ đó, bố cục luôn ổn định, dễ nhìn và dễ sử dụng trên mọi nền tảng.

>>> Xem thêm: 21 công cụ thiết kế UI/UX tốt nhất năm 2024

Kết luận

Hệ thống lưới là một trong những công cụ quan trọng nhất trong thiết kế UX/UI, giúp tạo ra các bố cục vững chắc và nhất quán. Từ việc cân bằng tỷ lệ cho đến việc đảm bảo tính nhất quán trên nhiều thiết bị, lưới đóng vai trò quan trọng trong mọi khía cạnh của thiết kế. Hiểu rõ và áp dụng hệ thống lưới một cách hiệu quả sẽ giúp các nhà thiết kế không chỉ tạo ra những sản phẩm đẹp mắt mà còn tối ưu hóa trải nghiệm người dùng một cách toàn diện. Hãy tận dụng lưới như một công cụ hỗ trợ, nhưng cũng cần nhớ rằng sự sáng tạo và linh hoạt trong việc áp dụng lưới sẽ là yếu tố quyết định để tạo ra những thiết kế UX/UI độc đáo và hiệu quả.