UX Design không chỉ tập trung vào tính năng hay thẩm mỹ mà phải khơi dậy được những cảm xúc tích cực, khiến người dùng cảm thấy gắn bó và đồng điệu. Chính cảm xúc này sẽ ảnh hưởng lớn đến việc người dùng có tiếp tục sử dụng sản phẩm hay không, hay họ sẽ nhanh chóng rời bỏ. Bài viết dưới đây, hãy cùng MangoAds tìm hiểu sâu hơn về vai trò của cảm xúc trong thiết kế giao diện và cách chúng ta có thể áp dụng để tạo ra những trải nghiệm người dùng tốt hơn.

1. Thiết kế cảm xúc trong UX là gì?

Thiết kế cảm xúc hay Emotional Design là thiết kế theo cách khơi gợi cảm xúc, chẳng hạn như sự phấn khích hoặc sự hài lòng, và sự kết nối cảm xúc với sản phẩm, từ đó giúp nâng cao trải nghiệm người dùng. Yếu tố cảm xúc trong thiết kế giao diện (UX) không chỉ đơn thuần là chọn lựa màu sắc hoặc hình ảnh mà còn là cách mà các yếu tố này được kết hợp với nhau như thế nào để tạo ra cảm xúc cho người dùng.

Cảm xúc đóng vai trò quan trọng tạo ra sự khác biệt giữa một sản phẩm thành công và một sản phẩm thất bại. Một sản phẩm gợi lên cảm xúc tích cực sẽ dễ dàng tạo được sự kết nối với người dùng, khiến họ quay trở lại sử dụng nhiều lần, trong khi một sản phẩm không gợi lên cảm xúc sẽ bị lãng quên một cách nhanh chóng. 

Hình 1: Hình minh họa thiết kế cảm xúc (Nguồn: Internet)

2. Affective interface là gì?

Affective Interface là những giao diện được thiết kế với mục tiêu chính là gợi lên những phản ứng cảm xúc từ người dùng. Những affective interface thường được tích hợp các yếu tố như màu sắc, hình ảnh, ngôn ngữ, và âm thanh nhằm tạo ra những trải nghiệm cảm xúc mạnh mẽ. Đặc điểm nổi bật của affective interface là khả năng kết nối với người dùng ở mức độ cảm xúc, vượt qua sự tương tác thông thường chỉ dựa trên chức năng. 

Thông qua yếu tố cảm xúc trong thiết kế giao diện, các nhà thiết kế đang cố gắng khiến người dùng trung thành với thương hiệu. Nhưng affective interface có thể làm được nhiều hơn thế nữa. Ví dụ, một affective interface tích cực có thể khiến người dùng cảm thấy hứng thú và dễ dàng ra quyết định mua hàng, trong khi một affective interface gợi lên cảm xúc tiêu cực có thể khiến họ rời bỏ trang web hoặc ứng dụng. 

>>> Xem thêm: Khám phá những công cụ đánh giá thiết kế giao diện web và UI design hiệu quả nhất!

3. Ba cấp độ xử lý cảm xúc trong thiết kế giao diện

Trong thiết kế giao diện, cảm xúc của người dùng được xử lý qua ba cấp độ: Visceral, Behavioural, và Reflective. 

Hình 2: Ba cấp độ xử lý cảm xúc trong UX (Nguồn: MangoAds)

3.1 Cấp độ Visceral

Cấp độ Visceral là phản ứng cảm xúc đầu tiên khi người dùng tiếp xúc với một sản phẩm. Phản ứng này thuộc về tiềm thức, liên quan đến ấn tượng đầu tiên của người dùng về giao diện, dựa trên các yếu tố thị giác như màu sắc, hình dạng, bố cục và kiểu chữ.  Cảm xúc ở cấp độ này rất mạnh mẽ và có thể quyết định người dùng có tiếp tục tương tác với sản phẩm hay không. 

Ví dụ, một giao diện đẹp mắt và hài hòa về màu sắc có thể ngay lập tức thu hút người dùng và tạo ra cảm giác dễ chịu, trong khi một giao diện không hợp mắt có thể khiến họ cảm thấy không thoải mái và muốn rời đi ngay lập tức.

3.2 Cấp độ Behavioral

Cấp độ hành vi liên quan đến việc người dùng đánh giá và phản hồi lại cách mà sản phẩm hoạt động. Ở cấp độ này, cảm xúc của người dùng được hình thành dựa trên trải nghiệm thực tế khi sử dụng sản phẩm, chẳng hạn như độ dễ sử dụng, tính tiện lợi, và mức độ hoàn thành mục tiêu của họ khi sử dụng sản phẩm. Một sản phẩm được thiết kế tốt ở cấp độ hành vi sẽ mang lại trải nghiệm mượt mà và dễ chịu, từ đó giúp người dùng cảm thấy hài lòng và tin tưởng vào sản phẩm.

>>> Xem thêm: Tìm hiểu cách đánh giá chất lượng trang web thông qua hành vi người dùng

3.3 Cấp độ Reflective

Đây là cấp độ cảm xúc sâu sắc và lâu dài nhất, liên quan đến ý nghĩa và giá trị mà người dùng gắn kết với giao diện. Nó bao gồm các yếu tố như sự cá nhân hóa, tính độc đáo, và khả năng giao diện đáp ứng nhu cầu và mong muốn của người dùng. Một giao diện tốt ở cấp độ Reflective tạo ra cảm giác gắn kết, lòng trung thành và sự hài lòng lâu dài. Cấp độ này ảnh hưởng lớn đến hình ảnh mà người dùng hình thành về sản phẩm và quyết định liệu họ có tiếp tục sử dụng sản phẩm trong tương lai hay không.

Hiểu rõ ba cấp độ cảm xúc này giúp các nhà thiết kế tạo ra những giao diện không chỉ đẹp mắt mà còn mang lại trải nghiệm người dùng tích cực và ý nghĩa. Bằng cách cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố Visceral, Behavioral và Reflective trong quá trình thiết kế, chúng ta có thể xây dựng những sản phẩm kỹ thuật số thành công, đáp ứng cả nhu cầu chức năng và cảm xúc của người dùng.

>>> Xem thêm: 9 bước đơn giản giúp bạn tự tay thiết kế website

Hình 3: Ba cấp độ xử lý cảm xúc trong UX (Nguồn: interaction-design.org)

4. Cách áp dụng cảm xúc vào thiết kế giao diện

Sau đây là bốn cách bạn có thể áp dụng thiết kế cảm xúc và tạo ra trải nghiệm người dùng có tác động mạnh mẽ hơn:

4.1 Thiết kế cá tính đặc trưng

Một trong những cách hiệu quả nhất để áp dụng cảm xúc trong thiết kế UX là thiết kế tính cách cho sản phẩm. Điều này có thể bao gồm việc tạo ra các linh vật, sử dụng các biểu tượng hoặc hình ảnh đại diện mang tính cách riêng biệt, giúp người dùng cảm thấy gắn kết và nhớ đến sản phẩm. Thiết kế tính cách không chỉ tạo ra một dấu ấn độc đáo cho sản phẩm mà còn giúp xây dựng mối quan hệ cảm xúc với người dùng, khiến họ cảm thấy sản phẩm gần gũi và thân thiện hơn.

4.2 Xây dựng thương hiệu mạnh

Xây dựng thương hiệu mạnh mẽ là một yếu tố không thể thiếu trong việc tạo ra trải nghiệm cảm xúc tích cực. Một thương hiệu có định vị rõ ràng và nhất quán sẽ giúp người dùng dễ dàng nhận diện và ghi nhớ, từ đó tạo ra cảm giác an tâm và tin tưởng. Bằng cách duy trì một phong cách thiết kế và giọng điệu nhất quán trên mọi nền tảng, thương hiệu có thể tạo ra những cảm xúc tích cực ngay từ lần tiếp xúc đầu tiên của người dùng với sản phẩm.

>>> Xem thêm: 10 ý tưởng social media xây dựng danh tiếng thương hiệu

4.3 Tạo giọng điệu phù hợp với văn bản

Giọng điệu của văn bản trên giao diện người dùng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra cảm xúc. Một giọng điệu phù hợp không chỉ giúp truyền tải thông điệp một cách rõ ràng mà còn có thể gợi lên những cảm xúc mong muốn từ người dùng. Chẳng hạn, một giọng điệu thân thiện và vui vẻ có thể khiến người dùng cảm thấy thoải mái và hứng thú, trong khi một giọng điệu nghiêm túc và trang trọng có thể tạo ra cảm giác tin cậy và chuyên nghiệp.

4.4 Kể chuyện và sử dụng thông điệp hài hước

Kể chuyện là một trong những kỹ thuật mạnh mẽ nhất để tạo ra cảm xúc trong thiết kế UX. Bằng cách đưa người dùng vào một câu chuyện, bạn có thể gợi lên những cảm xúc tích cực như sự đồng cảm, niềm vui, hoặc thậm chí là sự tò mò. Sử dụng thông điệp hài hước cũng là một cách tuyệt vời để làm cho trải nghiệm người dùng trở nên thú vị và dễ nhớ hơn. Những thông điệp hài hước có thể khiến người dùng cảm thấy vui vẻ và thoải mái, từ đó làm tăng khả năng họ sẽ tiếp tục sử dụng sản phẩm.

Hình 4: Hình minh họa thiết kế cảm xúc (Nguồn: Internet)

Trước khi áp dụng các nguyên tắc thiết kế cảm xúc, điều quan trọng nhất là đảm bảo nền tảng của bạn đã vững chắc. Theo Aaron Walters, để một sản phẩm hoạt động hiệu quả, bạn cần tuân theo một cấu trúc bốn tầng, từ chức năng (functionality), độ tin cậy (reliability), khả năng sử dụng (usability), và cuối cùng là yếu tố thú vị (pleasurability). Nếu ba tầng đầu tiên không được thực hiện tốt, thì yếu tố thú vị – phần gắn liền với thiết kế cảm xúc – sẽ không thể tồn tại.

>>> Xem thêm: Bí quyết sáng tạo Content Marketing giúp nâng tầm thương hiệu

5. Một số ví dụ tiêu biểu về cảm xúc trong thiết kế giao diện

• Threadless

Threadless là một nền tảng bán áo phông và trang phục do các nghệ sĩ thiết kế. Họ đã tạo ấn tượng mạnh mẽ với người dùng bằng cách tích hợp những chi tiết hài hước vào trải nghiệm mua sắm. Khi người dùng thêm sản phẩm vào giỏ hàng, họ sẽ thấy một thông báo thú vị như "Thêm 1 món đồ vào bụng tôi! Tôi vẫn đói". Chiếc giỏ hàng được thiết kế với khuôn mặt vui vẻ và những phản ứng thay đổi mỗi khi người dùng thêm sản phẩm, khiến quá trình mua sắm trở nên thú vị hơn và khuyến khích họ mua hàng.

Hình 5: Threadless (Nguồn: Internet)

• Squarespace

Squarespace là một trong những công cụ xây dựng trang web phổ biến nhất, đã tạo ra sự khác biệt thông qua việc sử dụng thiết kế cảm xúc kết hợp với kể chuyện. Trang chủ của họ truyền tải thông điệp mạnh mẽ với câu khẩu hiệu "Mọi thứ để bán bất cứ thứ gì". Khẩu hiệu này không chỉ đơn thuần là một lời hứa mà còn gợi lên câu chuyện cá nhân, nơi người dùng có thể hình dung việc tạo ra trang web của riêng mình để kinh doanh thành công. Đây là một câu chuyện đầy cảm xúc, khơi dậy niềm tự hào và sự hài lòng.

Hình 6: Squarespace (Nguồn: Internet)

• GEICO

GEICO là công ty bảo hiểm nổi tiếng, đã sử dụng linh vật là một con tắc kè để tạo nên một yếu tố cảm xúc trong thiết kế. Con tắc kè này không chỉ thu hút sự chú ý mà còn mang lại sự vui nhộn và dễ chịu cho trải nghiệm người dùng, biến quá trình tìm kiếm bảo hiểm vốn nhàm chán trở nên thú vị hơn. Linh vật này đã trở thành một biểu tượng đáng nhớ của thương hiệu, khiến GEICO nổi bật hơn trong tâm trí khách hàng.

Hình 7: GEICO (Nguồn: Internet)

>>> Xem thêm: Đừng bỏ qua 7 sai lầm phổ biến khi dùng template có sẵn cho website 

Kết thúc

Cảm xúc là yếu tố quan trọng trong việc thiết kế trải nghiệm người dùng hiệu quả. Bằng cách hiểu và áp dụng các nguyên tắc tạo cảm xúc trong thiết kế giao diện, chúng ta có thể tạo ra những sản phẩm không chỉ hữu ích và dễ sử dụng mà còn mang lại niềm vui và sự hài lòng cho người dùng. Những thiết kế thành công là những thiết kế có thể kết hợp một cách tinh tế cả ba cấp độ cảm xúc: Visceral, Behavioral và Reflective. Hãy luôn nhớ rằng, một thiết kế giao diện tốt không chỉ là về chức năng mà còn là về cảm xúc mà nó mang lại cho người dùng.