Nghiên cứu UX rất quan trọng trong bất kì quá trình thiết kế hệ thống nào. Trong bài này, chúng ta sẽ đi tìm hiểu nghiên cứu UX thực chất là gì, có những phương pháp nghiên cứu nào và ý nghĩa của nó đối với việc thiết kế. Bên cạnh đó, chúng ta sẽ cùng xem xét những yếu tố cần thiết để sở hữu khả năng research UX tốt, cũng như một số khóa học trực tuyến mà các designer có thể tham gia để trở nên thành thạo hơn trong thiết kế UX.
Nghiên cứu UX là gì?
Nghiên cứu UX là bất kỳ phương tiện nào mà các designer sử dụng để nghiên cứu về người dùng và những tiện ích đáp ứng nhu cầu của họ. Đây là một khía cạnh khá quan trọng của việc thiết kế UX. Là cách duy nhất để các designer biết được những vấn đề mà người dùng gặp phải và cải thiện nó. Có thể nói rằng, nghiên cứu UX là con đường đi tìm giải pháp thực sự cho người dùng.
Có nhiều phương pháp và những khía cạnh khác nhau để nghiên cứu trong lĩnh vực UX, nhưng tất cả đều có cùng mục tiêu đó là cùng tìm cách thêm ngữ cảnh, tìm ra vấn đề và hiểu được điều người dùng thực sự cần là gì. Mục tiêu cuối cùng là thiết kế và hoàn thiện các yêu cầu của dự án để tìm ra giải pháp thực sự mang lại giá trị cho người dùng.
Nghiên cứu UX đòi hỏi chúng ta cần phải tìm hiểu kĩ về tình huống trước khi bắt đầu đưa ra giải pháp. Điều này có thể thực hiện bằng cách phỏng vấn người dùng, tìm hiểu về lĩnh vực và doanh nghiệp của khách hàng, v.v. Ngoài ra, nghiên cứu UX cũng cần được mở rộng ra nhiều phương pháp để có thể hiểu được những điều người dùng thực sự mong muốn, từ đó nâng cao trải nghiệm khách hàng. Nghiên cứu UX cần được thực hiện thường xuyên cho đến khi dự án hoàn thành và thậm chí nó sẽ có thể tiếp tục về lâu về dài.
Hình 1: Định nghĩa Nghiên cứu UX
Vậy, làm thế nào chúng ta có thể áp dụng ý tưởng nghiên cứu UX cho toàn bộ dự án? Đây là quá trình có thể áp dụng cùng một tư duy và chiến lược trong toàn bộ quá trình và chúng ta chỉ cần tiến hành nghiên cứu theo phương pháp khoa học, từ đó đưa ra quyết định dựa trên dữ kiện và số liệu thực tế. Tuy nhiên, đôi khi việc này cũng thường xảy ra tình huống bất đồng ý kiến bởi mọi người trong cùng một đội ngũ thỉnh thoảng sẽ có những ý kiến và nhu cầu của riêng họ khiến việc thống nhất quan điểm trở nên khó khăn hơn.
Có những phương pháp nghiên cứu UX nào?
Nghiên cứu UX có thể hơi khó mô tả đối với người mới tiếp xúc, vì nó có rất nhiều dạng. Tuy tất cả đều có cùng một mục tiêu nhưng các nghiên cứu khác nhau mang đến những giá trị khác nhau. Hãy xem qua một số nghiên cứu UX phổ biến và cùng tìm hiểu xem điều gì đã làm nên sự khác biệt của chúng.
Nghiên cứu UX định tính và định lượng
Những thuật ngữ này rất quen thuộc với các designer, họ đã tham gia thử nghiệm trên chính thiết kế của mình. Nghiên cứu UX định tính và định lượng đã đề cập đến một trong hai cách: tìm kiếm xu hướng hoặc tìm kiếm chi tiết.
Nghiên cứu định tính chủ yếu là việc tìm hiểu thông tin cá nhân của những người dùng tiềm năng, người mà phù hợp với một số yêu cầu nhất định. Việc này sẽ thực hiện bằng cách tiến hành phỏng vấn để lấy thông tin. Loại nghiên cứu này không tìm kiếm hàng núi dữ liệu khổng lồ mà là cho ra những lượng dữ liệu phù hợp. Với dữ liệu thu thập được, bạn có thể biết những người này cảm thấy thế nào thông qua những gì họ quan sát và đánh giá, từ đó dễ dàng chọn được dữ liệu phù hợp.
Hình 2: Các loại nghiên cứu UX
Nghiên cứu định lượng là việc xem xét thiết kế từ một quan điểm hoàn toàn khác. Đây là phương pháp tìm kiếm các xu hướng lớn, thông qua việc sử dụng một lượng lớn dữ liệu có sẵn.
Nghiên cứu hành vi và nghiên cứu quan điểm
Sự khác biệt chính giữa hai loại nghiên cứu này thực ra khá đơn giản. Nghiên cứu hành vi ngụ ý quan sát hành vi của người dùng, xem xét ngôn ngữ cơ thể, và biểu cảm của họ. Ngược lại, nghiên cứu quan điểm là việc lắng nghe những ý kiến và quan sát thực tế của người dùng về giao diện.
Phương pháp nghiên cứu UX
Nghiên cứu UX có nhiều phương diện và có thể được thực hiện theo nhiều phương pháp khác nhau. Mỗi phương pháp đều có điểm mạnh và mang đến giá trị riêng đối với dự án. Và mỗi designer phải tham gia vào nhiều phương pháp nghiên cứu UX khác nhau.
Nghiên cứu phạm vi và phân tích đối thủ cạnh tranh
Hai phương pháp này có thể tạo ra giá trị lớn ngay từ lúc bắt đầu dự án. Cả hai đều cung cấp cho chúng ta một khái niệm vững chắc về thị trường mà chúng ta cần phát triển, tổng hợp thông tin không chỉ về lĩnh vực mà còn là những đối thủ mạnh trong thị trường đó.
Nghiên cứu phạm vi thường là một trong những bước đầu tiên trong nghiên cứu UX. Hãy dành thời gian đến công ty của khách hàng để quan sát những yếu tố liên quan một cách tự nhiên. Nói chung, nghiên cứu phạm vi sẽ bao gồm các cuộc phỏng vấn về các nhóm có cùng đặc điểm, cũng như quan sát chặt chẽ cách thức hoạt động kinh doanh được tiến hành như thế nào. Đây là một bước quan trọng trong mỗi một dự án, bởi vì nó đặt nền tảng cho các designer định hướng về dự án, về việc nâng cao trải nghiệm khách hàng và từ đó có thể tìm ra giải pháp cuối cùng.
Hình 3: Nghiên cứu phạm vi và phân tích đối thủ cạnh tranh
Ngược lại, để phân tích đối thủ cạnh tranh thì các marketer sẽ phân tích xem những công ty mà chúng ta sẽ đối đầu, họ có điểm mạnh và điểm yếu gì? Điều này sẽ rất hữu ích trong việc tìm ra các cơ hội và vị trí trong thị trường hiện tại.
Trên thực tế, việc phân tích đối thủ cạnh tranh sẽ đòi hỏi nhiều UX designer phải thực hiện kiểm tra khả năng sử dụng các sản phẩm của đối thủ cạnh tranh. Theo đó, bạn cần cho người dùng thử nghiệm giao diện của đối thủ cạnh tranh trực tiếp của mình để họ có thể chỉ ra những điểm mà họ không thích. Kết quả thu được sẽ giúp bạn tránh mắc phải những sai lầm tương tự.
Thử nghiệm người dùng
Thử nghiệm người dùng cho đến nay là phương pháp research UX phổ biến nhất. Mỗi sản phẩm đều phải được kiểm tra với team designer giàu kinh nghiệm. Thực tế thì thử nghiệm người dùng là cách duy nhất để hoàn thiện thiết kế theo những gì người dùng muốn, biến nó trở thành phương tiện nghiên cứu UX lớn nhất và quan trọng nhất.
Thử nghiệm người dùng sẽ đưa ra những ý tưởng giúp xác định về hành vi của người dùng, cả ở dạng định lượng và định tính. Đây được xem là phương pháp chi phí thực hiện thấp nhưng lại nâng cao trải nghiệm khách hàng bởi nó phổ biến với nhiều công cụ có sẵn cho tất cả các dự án.
Hình 4: Thử nghiệm người dùng
Tạo mẫu và tạo khung sườn website
Trước tiên, bạn cần sử dụng một công cụ tạo prototype chuyên nghiệp. Chuyển đổi ý tưởng thành một sản phẩm hữu hình để có thể nhanh chóng được thử nghiệm, từ đó bạn có thể nhận thấy sự khác biệt giữa một dự án đầy tiềm năng và một dự án bất khả thi.
Các designer có thể kiểm tra các mẫu thiết kế hữu hình theo yêu cầu. Sau giai đoạn nghiên cứu trải nghiệm người dùng ban đầu thì bạn nên tiến hành phê duyệt để các yêu cầu được thông qua, từ đó có thể biến thiết kế thành hiện thực.
Phỏng vấn và những nhóm tập trung
Nghiên cứu UX là tập trung vào sự đồng cảm, thấu hiểu những gì mà người dùng đang trải nghiệm. Do đó, bạn nên tích cực tương tác với người dùng vì điều này giúp bạn hiểu rõ người dùng là ai và họ muốn gì. Đây là cơ hội giúp bạn tiếp cận cảm xúc, suy nghĩ, ý kiến cũng như sự quan sát của người dùng.
Các cuộc phỏng vấn với các nhóm tập trung là cơ hội tuyệt vời để hỏi ý kiến cũng như quan sát cách người dùng trải nghiệm sản phẩm. Bạn nên dành thời gian để lập kế hoạch cho các câu hỏi một cách cẩn thận nhằm tạo ra dữ liệu có ích. Đây chính là lúc bạn cần hiểu được những trải nghiệm của họ, những mong muốn và nhu cầu để từ đó đưa ra các phương án hữu hiệu giúp giải quyết các vấn đề của người dùng. Đây chính là dữ liệu định tính chính xác.
Hình 5: Phỏng vấn và nhóm tập trung
Điều quan trọng là designer phải hiểu rõ mong muốn, nhu cầu và tình hình kinh doanh của khách hàng. Điều này không chỉ giúp bạn thấu hiểu khách hàng của mình mà còn mang đến nhiều ưu điểm khác.
Ví dụ: hãy tưởng tượng một khách hàng muốn một sản phẩm mà nhân viên của họ có thể sử dụng cho các công việc hàng ngày X, Y và Z. Trong những tình huống như thế này, điều quan trọng mà bạn cần làm không chỉ phỏng vấn khách hàng mà còn cả nhân viên của cửa hàng. Các công việc hàng ngày như thế nào? Có stress không? Chúng tác động đến doanh nghiệp như thế nào?
Chân dung người dùng, câu chuyện và trường hợp sử dụng
Thói quen của người dùng là một phương pháp tuyệt vời để tổng hợp thông tin từ họ một cách dễ dàng hơn. Persona chính là thói quen của người dùng đối với sản phẩm, nó thường chia sẻ thông tin về mục tiêu của người dùng và thông tin chi tiết về cuộc sống của họ.
Hình 6: Câu chuyện người dùng
Nguyên nhân khiến Persona trở thành yếu tố quan trọng bởi vì nó giúp cho những nghiên cứu trải nghiệm của người dùng ban đầu trở nên đơn giản hơn, dễ nắm bắt hơn. Ngoài ra, nó còn giúp các designer nhìn nhận mọi thứ từ góc độ của người dùng dễ dàng hơn. Cũng tương tự khi đề cập đến câu chuyện của người dùng, đó là việc mà bạn có để sử dụng mọi công cụ để thêm nhiều ngữ cảnh nhất có thể.
Một số use case cũng mang lại lợi ích tương tự nhưng chỉ xảy ra một lần. Bối cảnh không chỉ nói về người dùng là ai và họ muốn gì mà còn đi sâu phân tích chi tiết tương tác thực tế giữa người dùng và sản phẩm. Chúng thường bao gồm tất cả các bước mà người dùng sẽ thực hiện. Vì vậy, các use case sẽ giúp nghiên cứu UX hiệu quả hơn, giúp hoàn thiện những trải nghiệm và tránh được các hạn chế trong thử nghiệm chung.
A / B testing và thử nghiệm đa biến
Đây là hình thức nhằm tạo ra các phiên bản thiết kế khác nhau, từ đó kiểm tra chúng tương tác với nhau ra sao. A / B testing là từ một thiết kế tạo ra hai phiên bản khác nhau và hướng người dùng đến cả hai phiên bản đó. Qua đó, chúng ta sẽ kiểm tra các chỉ số của từng phiên bản và phiên bản nào có hiệu suất tốt nhất sẽ được lựa chọn.
Hãy xem qua danh sách các công cụ A / B testing hữu ích và thiết thực dưới đây để có cái nhìn tổng quan về các công cụ tốt nhất hiện nay nhé!
Hình 7: A/B testing
Để tìm ra kết quả chính xác thì bạn nên thử nghiệm một số phiên bản trong cùng một thiết kế. Các nhóm thiết kế nên tiếp cận thử nghiệm đa biến một cách thận trọng vì nó sẽ yêu cầu lượng lớn truy cập để có được kết quả tốt nhất.
UX research điển hình về trải nghiệm người dùng và ví dụ thực tế
UX research tại Userzoom
Userzoom là một công cụ kiểm tra rất phổ biến. Các designer trên toàn thế giới tin tưởng sử dụng nó cho các nghiên cứu về UX của mình. Userzoom cho biết các giai đoạn trong quá trình nghiên cứu, cũng như cách giúp họ biến những ý tưởng của mình thành hiện thực. Đối với Userzoom, dữ liệu là chìa khóa để hiểu rõ các bản cập nhật mới cần được triển khai như thế nào từ đó khiến cho các chỉ số của sản phẩm trở nên tốt nhất.
Nghiên cứu trải nghiệm người dùng tại Fjord
Fjord là một agency tư vấn thiết kế đã phát triển thành một tổ chức trong ngành UX. Mục tiêu chính là tạo ra một giải pháp cho phép phụ huynh ký hợp đồng với nhóm đối tượng của họ để thực hiện một dự án đầy cảm xúc.
Hình 8: Bối cảnh khung Website
Nghiên cứu trải nghiệm người dùng tại Dropbox
Dropbox là một cái tên khá quen thuộc, sản phẩm mà Dropbox cung cấp đã tồn tại được một thời gian và ngày càng phát triển. Cho đến nay, Dropbox có nhiều sản phẩm khác nhau ngoài nền tảng chia sẻ tệp thông thường. Giống như Fjord, chúng ta sẽ làm việc cùng Dropbox thông qua Paper.
Nghiên cứu trải nghiệm người dùng tại Uber
Uber là một tên tuổi có tiếng vang không hề thua kém những thương hiệu khác. Ứng dụng đi chung xe này đã thay đổi toàn bộ ngành vận tải và thiết kế của nó không làm người dùng thất vọng. Nền tảng này có hơn 3 triệu tài xế đang hoạt động và hơn 70 triệu khách hàng đang sử dụng. Với quy mô lớn như vậy, Uber hiện có lượng dữ liệu khổng lồ và Uber sử dụng dữ liệu đó để bắt kịp những thay đổi của thị trường.
Vai trò của nhà nghiên cứu UX
Các nhà nghiên cứu UX đang đóng vai trò không thể thiếu trong dự án. Họ cần có kiến thức về thiết kế UX nói chung, đồng thời cũng đi sâu tìm hiểu cách xử lý thiết kế khoa học hơn. Hãy cùng điểm qua một số đặc điểm chính của các nhà nghiên cứu UX đã thành công trong lĩnh vực này.
Nền tảng và kỹ năng chung
Các nhà nghiên cứu UX cần thành thạo các kỹ năng khác nhau từ thiết kế đồ họa, khoa học máy tính và thậm chí cả tâm lý học. Trên thực tế, học vấn không phải là yếu tố quyết định chính trong việc chọn lọc ứng viên nghiên cứu.
Các công ty ngày nay luôn muốn tìm kiếm những người có biết thấu cảm và có tư duy phản biện để có thể hiểu được những gì người dùng cảm thấy và hiểu rõ trải nghiệm của họ. Theo đó, những người này cần đưa ra những con số cụ thể và có thể xem xét dữ liệu để chuyển những phân tích thành những phương án cụ thể. Điều này ngụ ý đến một người
Hình 9: Nền tảng và kỹ năng chung
Nhà nghiên cứu UX cần phải có kỹ năng giao tiếp tốt. Điều này rất quan trọng vì bạn cần phải truyền đạt lại mọi thứ bạn đã quan sát, tìm hiểu được cho những người còn lại trong nhóm cho việc thiết kế. Cách mà bạn truyền đạt và lượng thông tin chi tiết mà bạn mang lại cho mọi người trong nhóm là rất quan trọng. Bên cạnh đó, bạn nên trình bày những nghiên cứu của mình, thảo luận về dữ liệu và những khó khăn đã trải qua.
Các khóa học dành cho nhà nghiên cứu UX
Kiểm tra khả năng sử dụng và Nghiên cứu UX khi bắt đầu
Bạn có thể tìm thấy khóa học kiểm tra khả năng sử dụng và nghiên cứu UX trên Coursera. Được giảng dạy bởi Matthew Nuzum, lớp học trực tuyến này là kết quả của quá trình đúc kết 20 năm kinh nghiệm nghiên cứu UX. Nó bao gồm tất cả mọi thứ từ lý thuyết và khái niệm cơ bản về nghiên cứu UX và các phương pháp khác nhau, tất cả các vấn đề thực tế cũng như đề ra các câu hỏi mang tính trung lập.
• Mức giá: 100$ (giá trọn gói).
Hình 10: Khóa học kiểm tra khả năng sử dụng và nghiên cứu UX
Khóa học chuyên về nghiên cứu UX
Khóa học này là một phần của nền giáo dục có quy mô lớn từ Tập đoàn Norman Nielsen. Chứng chỉ UX bao gồm tất cả các yếu tố chính của thiết kế UX đồng thời cũng cung cấp lựa chọn cho những ai đang muốn đi sâu vào nghiên cứu. Nhìn chung, NN Group cung cấp khoảng 13 khóa học tập trung vào nghiên cứu UX, đặc biệt là học viên chỉ cần hoàn thành 5 trong số 13 khóa học để nắm được nền tảng kiến thức chuyên ngành.
• Mức giá: 3573$ / người
Trải nghiệm người dùng: Nghiên cứu & Tạo mẫu
Bạn có thể tìm thấy khóa học nghiên cứu UX trực tuyến này tại Coursera, một trong những nền tảng đào tạo từ xa được thiết lập tốt nhất hiện nay. Khóa học nghiên cứu và tạo prototype hướng dẫn bạn làm thế nào để người dùng có những trải nghiệm tốt nhất, khám phá các phương pháp khác nhau và tập trung vào việc chuyển dữ liệu thành thông tin chi tiết hữu ích. Đa số các học viên đề cao khóa học này vì sự tỉ mỉ đến từng chi tiết cũng như sự đa dạng với nhiều ngôn ngữ.
• Mức giá: bắt đầu từ 39$ cho học viên đăng ký hàng tháng
Hình 11: Nghiên cứu và tạo mẫu
4. Nghiên cứu UX
Được giảng dạy bởi HEC Montreal, khóa học nghiên cứu về UX này có thể được tìm thấy trong EdX. Khóa học tập trung vào việc dạy học viên cách thu thập dữ liệu trong bất kỳ giai đoạn thiết kế nào và cách thống kê để tìm ra giải pháp tốt nhất. Một trong những điều tuyệt vời nhất về khóa học này là bất kỳ ai cũng có thể tham gia miễn phí. Bạn chỉ cần trả một khoảng chi phí nhỏ nếu muốn nhận được chứng chỉ chính thức của khóa học.
• Mức giá: 225$ cho một chứng chỉ.
5. Nghiên cứu UX ở quy mô lớn
Với khóa học này, việc nghiên cứu UX được thực hiện trên quy mô lớn. Khóa học này chuẩn bị cho học viên mọi thứ liên quan đến khảo sát. Khóa học sẽ bao gồm tất cả từ việc chọn đúng người tham gia đến viết câu hỏi phù hợp và phân tích kết quả.
Hình 12: Nghiên cứu trên quy mô lớn
• Mức giá: bắt đầu từ 39$ cho học viên đăng ký hàng tháng
Kết luận
Nghiên cứu UX là một phần thiết yếu trong bất kỳ dự án nào nhằm nâng cao trải nghiệm khách hàng. Nó có khả năng giúp chúng ta nhìn nhận trước những thách thức khi bắt đầu để ứng dụng vào bối cảnh phù hợp. Hy vọng rằng với bài viết này, bạn sẽ quen thuộc hơn với các phương pháp nghiên cứu cơ bản. Hoặc bạn cũng có thể liên hệ với các công ty thiết kế web chuyên nghiệp để họ giúp bạn trong việc nghiên cứu UX nhằm mang đến giao diện thân thiện cho người dùng.